რენტგენის ობსერვატორია NASA ჩანდრამ იპოვა იშვიათი ტიპის ვარსკვლავური აფეთქების ნარჩენები ჩვენი ირმის ნახტომის ცენტრთან.
სუპერნოვა არის ძლიერი ვარსკვლავური აფეთქებები, რომლებიც ავსებენ გალაქტიკას სხვადასხვა ელემენტებით. Sagittarius A East (Sgr A East) არის სუპერნოვას ნარჩენი, რომელიც მდებარეობს მშვილდოსანი A*-დან, სუპერმასიური შავი ხვრელისგან, რომელიც მდებარეობს ირმის ნახტომის ცენტრში. სუპერნოვას ეს ნარჩენი არის პირველი ცნობილი მაგალითი ჩვენს გალაქტიკაში უჩვეულო ტიპის თეთრი ჯუჯა ვარსკვლავის აფეთქების, Iax ტიპის სუპერნოვას.
„მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ აღმოვაჩინეთ Iax ტიპის სუპერნოვა სხვა გალაქტიკებში, ჩვენ ჯერ კიდევ ვერ ვიპოვნეთ მტკიცებულება ირმის ნახტომში სუპერნოვების არსებობის შესახებ“, - განაცხადეს მკვლევარებმა. "ეს აღმოჩენა მნიშვნელოვანია თეთრი ჯუჯების აფეთქების უამრავი ხერხის გასაგებად."
არსებობს სხვადასხვა ტიპის ვარსკვლავური აფეთქებები, დაწყებული მასიური ვარსკვლავების კოლაფსით და დამთავრებული პატარა თეთრი ჯუჯებით. თეთრი ჯუჯა აფეთქებები, რომლებიც ჩვეულებრივ ცნობილია როგორც Ia ტიპის სუპერნოვა, არის ქრომის, რკინის და ნიკელის მნიშვნელოვანი წყარო სამყაროში. თუმცა, ახლა ცხადია, რომ Sgr A East-მა წარმოქმნა ნაკლებად ძლიერი აფეთქება, ვიდრე ტიპიური Ia ზეახალი, რაც ვარაუდობს, რომ ეს არის უახლესი ტიპის Iax.
ასევე საინტერესოა:
- მეცნიერებმა შესაძლოა აღმოაჩინეს ნეიტრონული ვარსკვლავი ცნობილი სუპერნოვას შიგნით
- ასტრონომებმა წითელი სუპერგიგანტური ვარსკვლავების ტემპერატურა გაზომეს
„ეს შედეგი გვიჩვენებს თეთრი ჯუჯების აფეთქების სახეობებისა და მიზეზების მრავალფეროვნებას, ასევე მათი წარმოშობის სხვადასხვა გზებს“, - ამბობენ ექსპერტები. "თუ ჩვენ მართალი ვართ ამ ზეახალი ნარჩენის ვინაობის შესახებ, ეს იქნება დედამიწასთან ყველაზე ახლოს ცნობილი მაგალითი."
ამ ორი ტიპის სუპერნოვას შორის განსხვავებების ასახსნელად ასტრონომებმა თერმობირთვული რეაქციების მაგალითი მოიყვანეს. ისინი იწვევენ ვარსკვლავურ აფეთქებებს, რომლებიც უფრო ნელა ხდება თეთრი ჯუჯების მეშვეობით, რის შედეგადაც წარმოიქმნება Iax ტიპის სუპერნოვა Ia ტიპის სუპერნოვასთან შედარებით. ნელი თერმობირთვული რეაქციები გამოიწვევს სუსტ აფეთქებებს და, თავის მხრივ, სხვადასხვა რაოდენობის ელემენტების გამოყოფას. თეთრი ჯუჯის ნაწილი შეიძლება დარჩეს Iax ტიპის ვარსკვლავების სუპერნოვების დროს.
NASA-ს ჩანდრას რენტგენის მონაცემების გარდა, ასტრონომებმა გამოიყენეს ნელი ბირთვული რეაქციების კომპიუტერული სიმულაციები თეთრი ჯუჯა ვარსკვლავებში. კომპიუტერულმა მოდელებმა დაადასტურეს ჩანდრას დაკვირვებები Sgr A East-ზე, რაც ვარაუდობს, რომ ეს არის Iax-ის ტიპის სუპერნოვას ნარჩენი.
„სუპერნოვას ეს ნარჩენი ჩანდრას მიერ ბოლო 20 წლის განმავლობაში გადაღებული ჩვენი გალაქტიკის სუპერმასიური შავი ხვრელის მრავალი სურათის ფონზეა“, - თქვა კვლევის თანაავტორმა ჟიიუან ლიმ ნანკინის უნივერსიტეტიდან. „იქნებ საბოლოოდ გავარკვიეთ, რა არის ეს ობიექტი და როგორ გაჩნდა“.
ასევე წაიკითხეთ: