იაპონელმა ასტრონომებმა აღმოაჩინეს "მომაკვდავი" სუპერმასიური შავი ხვრელის ექო. მიუხედავად იმისა, რომ ობიექტი ახლა ჩუმად არის, გუნდმა შენიშნა ორი უზარმაზარი რადიოაქტიური ძრავის კვალი, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ ის სულ ახლახან გაჩუმდა ნათელი აქტიური ფაზის შემდეგ.
ითვლება, რომ სუპერმასიური შავი ხვრელები იმალება გალაქტიკების უმეტესობის ცენტრში. ზოგიერთი მათგანი უფრო კომუნიკაბელურია, ვიდრე სხვები - მაგალითად, ჩვენი ირმის ნახტომის გულში მყოფი საკმაოდ მშვიდია. მაგრამ სხვები მუშაობენ ზეგანაკვეთურად, ასხივებენ უზარმაზარ რაოდენობას შუქს და გამოსხივებას, რადგან ისინი შთანთქავენ მატერიას. ისინი ცნობილია როგორც აქტიური გალაქტიკური ბირთვები (AGN) ან კვაზარები, თუ ისინი განსაკუთრებით კაშკაშაა.
Arp 187 გალაქტიკა ახლა საკმაოდ მშვიდად გამოიყურება, მაგრამ, როგორც ჩანს, ყოველთვის ასე არ იყო. სინამდვილეში, ტოჰოკუს უნივერსიტეტის მკვლევართა აზრით, ეს შედარებით ცოტა ხნის წინ აქტიური გალაქტიკური ბირთვი იყო.
ჯგუფმა დააკვირდა Arp 187 ორი რადიოტელესკოპით, ALMA და Very Large Array (VLA) და აღმოაჩინა უცნაური სანახაობა, რომელსაც ის არ ეკუთვნოდა - რადიო გამოსხივების ორი უზარმაზარი ბურღული. ისინი გამოიყურებიან ამოვარდნილ AGN-ებს, მაგრამ ცენტრში შავი ხვრელი ჩუმად იყო.
შემდეგ ასტრონომებმა დეტალურად გამოიკვლიეს მონაცემები, რომლებმაც დააფიქსირეს რადიაციის რამდენიმე ტალღის სიგრძე, მათ შორის რადიო, შუა ინფრაწითელი და რენტგენის სხივები. ამან დაადასტურა, რომ AGN აქტივობის ყველა ჩვეულებრივი მცირე ზომის ხელმოწერა გაქრა, მაგრამ ფართომასშტაბიანი ლობები კვლავ ხილული იყო. ეს იმაზე მეტყველებს, რომ აქტივობა შეჩერდა სადღაც ბოლო რამდენიმე ათასი წლის განმავლობაში - სულ ახლახან, კოსმოსური მასშტაბით.
„ჩვენ გამოვიყენეთ NASA-ს NuSTAR რენტგენის თანამგზავრი, საუკეთესო ინსტრუმენტი AGN-ის მიმდინარე აქტივობის დასაკვირვებლად“, ამბობს კოჰეი იტიკავა, წამყვანი მკვლევარი. "ჩვენ შევძელით დადგინდეს, რომ ბირთვი მთლიანად მკვდარია."
Კვლევა შეიძლება დაეხმაროს ასტრონომებს უკეთ გააცნობიერონ ამ AGN-ების სიცოცხლე-სიკვდილის ციკლები, ისევე როგორც დროის მასშტაბები, რომლებზეც ხდება ეს გადასვლები. წინა კვლევებმა აჩვენა, რომ მდუმარე გალაქტიკები მოულოდნელად გარდაიქმნებიან ტურბულენტურ კვაზარებად ბევრად უფრო სწრაფად, ვიდრე ადრე ეგონათ. და როგორც ჩანს, ირმის ნახტომმაც კი გაიარა ეს უკიდურესად აქტიური ფაზები თავისი სიცოცხლის განმავლობაში.
ასევე წაიკითხეთ:
- გალაქტიკური ცენტრის ახალმა სურათმა შეიძლება გამოავლინოს როგორ იბადებიან ვარსკვლავები
- ხელოვნურმა ინტელექტმა აღმოაჩინა ფარული ხიდები გალაქტიკებს შორის