დედამიწის ციფრულ ასლს შეუძლია დაეხმაროს მეცნიერებს ჩვენი პლანეტის მომავლის უკეთ მოდელირებაში და კლიმატის ცვლილებით გამოწვეული პრობლემების გადაწყვეტის პოვნაში.
გაუმჯობესებულ მოდელს, სახელწოდებით Digital Twin Earth, ამუშავებს ევროპის კოსმოსური სააგენტო (ESA) და მისი პარტნიორები დედამიწის სადამკვირვებლო თანამგზავრებისა და ადგილზე არსებული სენსორების მონაცემებისა და სურათების საფუძველზე. პროექტის საიმედო ფუნქციონირებისთვის საჭირო იქნება ხელოვნური ინტელექტის ახალი მოწინავე ალგორითმები და მძლავრი სუპერკომპიუტერები, რომლებიც უკვე მუშავდება.
ESA-მ 2020 წელს დაიწყო Digital Twin Earth პროექტი და მოიწვია მკვლევარები და ტექნოლოგიური კომპანიები მთელი ევროპიდან, რათა წარმოედგინათ თავიანთი პროგრესი PhiWeek ღონისძიების დროს, რომელიც ჩატარდა 11-დან 15 ოქტომბრამდე. ამ პლანეტარული მეგამოდელის მიზანია პლანეტაზე სხვადასხვა ბუნებრივი პროცესების და ადამიანის მოქმედებების გავლენის სიმულაცია და მომავალი ევოლუციის სცენარები. PhiWeek-ის კონფერენციაზე ESA-ს პარტნიორებმა წარმოადგინეს რამდენიმე ნაწილობრივი მოდელი – უფრო მცირე მასშტაბის „ტყუპები“, რომლებიც ეძღვნება დედამიწის სხვადასხვა რეგიონს ან ქვესისტემებს.
მაგალითად, ანტარქტიდის ციფრულ მოდელს ავითარებს შოტლანდიაში, ედინბურგის უნივერსიტეტის მეცნიერთა ჯგუფი. მეცნიერთა განცხადებაში ნათქვამია, რომ დედამიწაზე მტკნარი წყლის 60% მდებარეობს ანტარქტიდაზე. თუ მთელი ეს ყინული დნება, გლობალური ზღვის დონე 58 მ-ით მოიმატებს. ციფრული ორმაგი მკვლევარებს დაეხმარება უკეთ გაიგონ ყინულის ფურცლის მდგომარეობა და შეისწავლონ დნობის პროცესი. სხვა ნაწილობრივი ტყუპები ყურადღებას ამახვილებდნენ მდინარე პოს აუზის ჰიდროლოგიაზე ჩრდილოეთ იტალიაში და გვალვის მოდელირებაზე აფრიკაში.
ციფრული ოკეანის ტყუპი, რომელიც შეიქმნა საფრანგეთის ოკეანოლოგიის ეროვნული ინსტიტუტის მიერ, უყურებს ატმოსფეროში ცვლილებებსა და ოკეანეების ქცევას შორის ურთიერთქმედებას. მეცნიერები ამ მოდელს გამოიყენებენ ე.წ არქტიკული გაძლიერება, ცოტა შესწავლილი ფენომენი, რომელიც იწვევს ჩრდილოეთ პოლარული რეგიონების გათბობას ორჯერ უფრო სწრაფად, ვიდრე დანარჩენი სამყარო.
მოდელები შექმნილია ისე, რომ ადვილად ხელმისაწვდომი იყოს მომხმარებლებისთვისაც კი, რომლებსაც არ აქვთ მოწინავე ტექნიკური ცოდნა დედამიწის დაკვირვებისა და კლიმატის მოდელირების სფეროში. მკვლევარების აზრით, პოლიტიკის შემქმნელებს უნდა შეეძლოთ ამ მოდელების გამოყენება ეკოსისტემებში ცვლილებების ვიზუალიზაციისთვის და სხვადასხვა გადაწყვეტილების შედეგების მოდელირებისთვის.
მაგალითად, Digital Twin Food Systems მოდელირებს სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობის გავლენას ბუნებრივ სისტემაზე, ისევე როგორც კლიმატის რყევების გავლენას საკვების წარმოებაზე. ტყის ციფრული ტყუპი შექმნილია იმისთვის, რომ შექმნას გლობალური ტყის საფარის ყველაზე ზუსტი და რეალისტური მოდელი და შეისწავლოს სხვადასხვა ფუნქციები, რასაც ტყე ასრულებს პლანეტის ცხოვრებაში, მათ შორის ნახშირორჟანგის შენახვა, რაც ხელს უწყობს კლიმატის დათბობას.
ასევე წაიკითხეთ:
- 2022 წლის ბოლოს ESA გაუშვებს ევკლიდის კოსმოსურ ტელესკოპს ბნელი მატერიის მოსაძებნად
- ESA-მ გამოაცხადა ჯეიმს უების კოსმოსური ტელესკოპის გაშვების ახალი თარიღი